Ferill 7. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
146. löggjafarþing 2016–2017.
Þingskjal 14 — 7. mál.
2. umræða.
Nefndarálit með breytingartillögu
um frumvarp til laga um kjararáð.
Frá minni hluta efnahags- og viðskiptanefndar.
Minni hlutinn telur brýnt að leggja til nokkrar breytingar á frumvarpinu. Í fyrsta lagi telur minni hlutinn eðlilegt að lögfesta hæfnisskilyrði um þá sem eru skipaðir í kjararáð. Minni hlutinn telur að ráðið eigi að samanstanda af einstaklingum sem hafa skilning á vinnumarkaði og launavísitölu og hafa komið að því að greina launaákvarðanir. Minni hlutinn telur eðlilegt að tryggt verði að í ráðinu eigi sæti fulltrúar með reynslu af framangreindu og af gerð kjarasamninga. Þau sjónarmið hafa komið fram að nákvæm skilgreining á hæfnisskilyrðum sé of hamlandi við skipan í ráðið, enda er í frumvarpinu kveðið á um að ráðið geti jafnframt sótt sér sérfræðiþekkingu. Minni hlutinn telur mikilvægt að tryggt sé að í ráðinu sitji einstaklingar með fjölbreyttan bakgrunn og góðan skilning almennum og opinberum vinnumarkaði. Því leggur minni hlutinn til að þeir ráðsmenn sem Alþingi skipar í kjararáð uppfylli eftirfarandi hæfniskröfur: Að tveir þeirra hafi haldgóða reynslu af og þekkingu á gerð kjarasamninga bæði af almennum og opinberum vinnumarkaði. Æskilegt er að sá þriðji hafi reynslu af starfsmannastjórn í stóru fyrirtæki á almennum markaði eða opinberri stofnun.
Minni hlutinn telur ótækt að störf kjararáðs séu eins ógagnsæ og raun ber vitni. Almennt má segja að almenningur hafi lítinn sem engan aðgang að upplýsingum um hvernig ráðið starfar né hvernig það er skipað. Minni hlutinn leggur því til að kjararáð skuli birta fundargerðir sínar opinberlega til þess að auðvelda almenningi að glöggva sig á starfsemi ráðsins. Við meðferð málsins í nefndinni kom fram að kjararáði heldur sérstaka vísitölu sem unnin er fyrir ráðið eftir leiðbeiningum frá Hagstofu Íslands. Minni hlutinn telur brýnt að vinnubrögð við útreikning vísitölu þessarar verði gagnsærri.
Kjararáð gegnir mikilvægu hlutverki, þ.e. að ákvarða laun æðstu embættismanna ríkisins, m.a. dómara og alþingismanna. Minni hlutinn telur því rétt að ráðsmenn birti hagsmunaskráningu með opnum og aðgengilegum hætti til þess að auka gagnsæi og traust á réttarríkinu. Minni hlutinn leggur því til breytingartillögu við 5. gr. í þá veru að ráðsmenn kjararáðs skuli birta hagsmunaskráningu sína á opinn og aðgengilegan hátt. Þeirri tilhögun er ætlað að tryggja enn frekar sjálfstæði ráðsins gagnvart aðilum þegar ráðið sker úr um kjör þeirra.
Í 4. mgr. 4. gr. frumvarpsins er kveðið á um að kjararáð skuli í úrskurðum sínum ætíð taka tillit til almennrar þróunar á vinnumarkaði. Við umræðu um málið í nefndinni var bent á að heppilegt væri að ramma betur inn hvað fælist í þessu. Sams konar ákvæði var í 5. gr. laga um Kjaradóm og kjaranefnd, nr. 120/1992, og í athugasemdum við frumvarpið er varð að þeim lögum kom eftirfarandi fram: ,,Í frumvarpi þessu er fækkað mjög þeim embættismönnum sem taka skulu laun samkvæmt ákvörðun Kjaradóms. Launabreytingar, sem Kjaradómur kann að ákveða, geta því ekki skipt sköpum varðandi útgjöld og afkomu ríkissjóðs. Hins vegar geta úrskurðir kjaranefndar að einhverju leyti tekið mið af úrskurði Kjaradóms auk þess sem líklegt er að horft sé til niðurstöðu Kjaradóms við gerð kjarasamninga hjá þorra launafólks. Viðurkennt er það markmið að treysta þurfi stöðugleika í efnahagslífi þjóðarinnar og gildi hóflegra launahækkana í því sambandi. Afar brýnt er að varðveita þann stöðugleika og samstöðu um hann sem næst á vinnumarkaði á hverjum tíma. Því þykir rétt að setja ákvæði það sem tilgreint er í 2. málsl. um að taka beri tillit til þeirrar þróunar sem er í kjaramálum á vinnumarkaði þannig að ekki sé hætta á að úrskurðir Kjaradóms raski kjarasamningum þorra launafólks og stefni þar með stöðugleika í efnahagslífinu í hættu. Jafnframt felur ákvæðið í sér að Kjaradómi ber, standi þannig á, að taka tillit til launa- og kjarabreytinga á vinnumarkaði sem stafa af batnandi afkomu þjóðarbúsins, þó svo breytingarnar eigi sér ekki stoð í kjarasamningum. Kjaradómi ber þannig að hafa hliðsjón af launastefnu á vinnumarkaðnum en ekki móta hana.“
Í athugasemdum við frumvarpið sem varð að gildandi lögum sagði eftirfarandi: ,,Þessu ákvæði var með öðrum orðum ætlað að vera eins konar almenn umgjörð um ákvarðanir Kjaradóms sem byggðar væru á viðleitni til þess að tryggja bæði innra og ytra samræmi í kjaraákvörðunum Kjaradóms. Í frumvarpinu um kjararáð sem hér er gerð grein fyrir er fylgt sömu stefnu og hún reyndar ítrekuð með því að í síðari málsgrein 8. gr. frumvarpsins er kveðið enn skýrar að orði um þetta efni en þar segir: „Kjararáð skal ætíð taka tillit til almennrar þróunar kjaramála á vinnumarkaði“. Til þess að leggja áherslu á að hér er um almenna viðmiðun að ræða en ekki einvörðungu vísað til sambærilegra starfa á vinnumarkaðnum er hér talað um almenna þróun á vinnumarkaði auk þess sem það er áréttað að þessa sjónarmiðs skuli ætíð gætt.“
Minni hlutinn leggur til að frumvarpið verði samþykkt með eftirfarandi
BREYTINGU:
1. Við 2. gr.
a. Við 1. málsl. 2. mgr. bætist: og skulu tveir þeirra hafa haldgóða reynslu af og þekkingu á gerð kjarasamninga bæði af almennum og af opinberum vinnumarkaði.
b. Á eftir 1. málsl. 2. mgr. komi nýr málsliður, svohljóðandi: Æskilegt er að sá þriðji hafi reynslu af starfsmannastjórn í stóru fyrirtæki á almennum markaði eða opinberri stofnun.
2. 1. málsl. 4. mgr. 4. gr. orðist svo: Kjararáð skal í úrskurðum sínum ekki hækka starfskjör þeirra sem kjararáð ákveður laun fyrir umfram almenna þróun kjara á vinnumarkaði.
3. Við 5. gr.
a. Á undan 1. mgr. komi ný málsgrein, svohljóðandi:
Ráðsmenn skulu birta hagsmunaskráningu sína opinberlega og með aðgengilegum hætti.
b. Við bætist ný málsgrein, svohljóðandi:
Fundargerðir kjararáðs skulu birtar opinberlega og með aðgengilegum hætti.
Alþingi, 20. desember 2016.
Þórhildur Sunna Ævarsdóttir.
